Hvernig leysa má stóru áskorunina með fólkinu á staðnum
Loftslagsbreytingar og starfsemi manna hafa í för með sér margþætt og flókin áhrif á líf á landi, við strendur og vistkerfi sjávar í Norðurhöfum. Bráðnun jökla og sífreri, ásamt aukinni starfsemi manna veldur losun á mengandi efnum, þ.m.t. plasti, þungmálmum og skaðlegum efnasambönd sem ógna vistkerfum sjávar og heilsu fólks á viðkomandi svæðum.
Ef ESB á að ná markmiði sínu um mengunarleysi (Zero Pollution Ambition) þurfum við að fá dýpri skilning á þessu flókna samspili mengunar og loftslagsbreytinga og áhrifum þeirra á samfélög og vistkerfi á norðurslóðum.
Í ICEBERG-verkefninu skeytum við saman náttúru- og félagsvísindum og þekkingu fólksins á staðnum. Við beitum siðferðislegri nálgun sem tekur mið af ólíkum hópum og kynjum til að meta áhrif, hættur og veikleika samfélagsins. Við styðjumst einnig við One Health-nálgunina, sem tekur tillit til mikilvægis innbyrðis tengsla og víxltengsla með tilliti til heilsu fólks, dýra, plantna og vistkerfa.
Helstu markmið okkar og hvernig við náum þeim
Markmið okkar er að draga úr áhrifum mengunarefna á norðurslóðum. Á næstu þremur árum munum við rannsaka uppruna, gerðir og dreifingu mengunarefna, þ.m.t. plasts, skipalosunar, skólps og þungmálma með því að nota hermilíkön, fjarskynjun og athuganir. Með tilliti til hagnýtingar þá mun verkefnið m.a. þróa sjálfvirkan skynjarabúnað á sjávarrusli með notkun dróna, gervigreindar og staðubundinnar þekkingar.
Við metum eiturefnaáhrif örplasts, nanóplasts og þrávirkra, lífrænna mengunarefna (POP) á heilbrigði meltingarkerfa manna. Við metum einnig áhrif mengunarlosunar á fæðuvef sjávarlífvera.
Við munum starfa með samfélögunum og hagsmunaaðilum að því að þróa eftirlit, aðlögunaraðferðir og mengunarvarnir, ásamt því að móta tillögur að stefnu sem miðar að því að bæta eftirlit og umsjón með mengunarvörnum á mismunandi stigum.
