Ukioq manna ilisimatusarnermik suliniut EU-mit aningaasalersorneqartoq ILULIAQ Qaqortumi, Narsami Nanortalimmilu inuiaqatigiinni 2024-mi aasakkut aallartinneqartoq nanginneqassaaq. Suliniummi siunertaavoq nunap immikkoortuani mingutsitsinerit pilerfiisa aammalu mingutsitsineq qanoq ittulluunniit najukkami inuiaqatigiinnut sunniuteqartarnersut paasinissaat.
Kalaallit Nunaata Kujataa, pingaartumik Qaqortup, Narsap Nanortallillu eqqaa nunap immikkoortui mingutsitsinermik aamma immami pissutsit Atlantikup Avannaata sarfaanit sunnertissimasunik misissuinermi pingaaruteqarput. Kalaallit Inuit inuiaqatigiit ataqatigiillutik inuusut, kangerlunni asinut atalluinnartut nunalerinermik, piniarnermik, aalisarnermik takornariaqarnermillu inuuniuteqartut eqqarsaatigalugit silap pissusaata allanngoriartornera mingutsitsinerillu sunniutaat pillugit ilisimasanik ujartueqatiginnermi najukkamilu naleqqussarnissamut pakkersimaarnissamullu periutsinik ineriartortitsinissamut nunap immikkoortua manna pingaaruteqarluinnarpoq.
“Sumiiffimmi misissuinermi matumani sineriammi mingutsitsinerup ataatsimut nakkutilliiffiginissaanut aaqqiissutissarsinissaannullu Kalaallit Nunaata Kujataani inuiaqatigiinnik suleqateqarnissarput pisariaqartilluinnarparput. Inuit ilisimasaat sakkunik nutaalianik soorlu drone atorlugu nunap assiliornernik aamma Inuiaqatigiit Nakkutilliinermik Nittartakkatsinnik immersorneqarsinnaasumik ilallugit ataatsimut najukkami avatangiisitsigut allannguutinut akiuussinnaanerulernissaq sulissutigaarput,” taama oqarpoq Thora Herrmann, ILULIAMI Suliniummi Ilisimatusarnermut Ataqatigiissaarisoq.
“Najukkami najugallit, piniartut, aalisartut, nunalerisut, inuusuttut, arnat nipaat ilisimasaallu ILULIAMI qitiupput, Issittumilu uumassusillit ataqatigiiaarnerannut peqqinnarnerusumut ilusilersueqataallutik,” Élise Lépy, Suliniummi Ataqatigiissaarisooqataasoq ilassuteqarpoq.
Najukkami inuiaqatigiit soqutigisaqartullu ilisimasaat ilisimatusarnerup pisariaqartitaannut tulluartumik iluatsinnissaanut qitiupput
2024-mi augustimi ILULIAQ Qaqortumi Narsamilu suliniut ilisaritinniarlugu, anguniakkani ilisimatitsissutiginiarlugit najukkamilu piniartut, aalisartut najugaqartullu tusarfiginiarlugit innuttaasunik ataatsimiisitsivoq. Ilisimatusartut sumiiffiit mingutsitsiffiusut paasiniarlugit innuttaasunik peqataasitsisumik nunap assiliorput. Tassani aamma ilisimatusartut Kujalleq Campusimi ilinniartunut paasissutissanik katerseriaatsit, tassunga ilanngullugit dronet aamma piffissap ingerlanerani assiliisartut ilisaritippaat, Kalaallit Nunaannilu nunalerinermi unammilligassat misissuataarniarlugit Upernaviarsummi Ilisimatusarfik tikeraarlugu.
Ukioq manna suliaq nangeqqinneqassaaq. ILULIAQ suliniut Qaqortumi, Narsami Nanortalimmilu najugaqartunut nakkutilleeqataanissamut aamma imaanik sinerissamilu avatangiisinik illersueqataanissamut neqerooruteqarpoq taamaalillunilu inuiaqatigiit akiuussinnaassuseqalersillugittaaq.
“Naatsorsuutigaara ilisimatusartut pinngortitap uatsinnut qanoq isumaqarneranik ilisimasaqarnerulissapput. Ukioq kingulleq ilisimatusarneq ilisimatusartullu imminnut annermik ilisaritinneqaannarput. Ukioq manna ilaatigut assersuutigalugu pinngortitami savaateqarfimmi torersaanermi peqataassapput, tassanilu najukkami najugallit misissuinernut atatillugu dronemik suliaqarnermi peqataatinniarneqassapput,” taama oqarpoq Erik Kielsen, najukkami aalisarnermut piniarnermullu inuussutissarsiutinullu allanut siunnersorti aamma ILULIAQ-mi Siunnersuisoqatigiinni ilaasortaq.
“Uanga ilisimatusartut Issittumi avatangiisinut tunngatillugu qanoq sulisarnersut qanorlu najukkami ilisimasat pisariaqartitsigineraat paasilluarsinnaanerulersimavara. Uatsinnut Kalaallit Nunaata kujataani najugalinnut aamma pingaartumik pinngortitamik toqqaannartumik atuisartunut, soorlu aalisartunut piniartunullu, savaatilinnut, nersutaatilinnut pingaaruteqarpoq ilisimatusarneq taama ittoq ingerlanneqarmat. Tamatuma saniatigut qiimmatsannarpoq ilisimatusarnerminni najukkami ilisimasat tunngavigigaat,” ilassutigaa.
Najukkami inuit sinerissami eqqakkat assiliniarlugit dronenik ingerlatsisinnaapput, eqqakkat ersiinnartut assilisinnaavaat aamma ILULIAP Inuiaqatigiit Nakkutilliinermik Nittartagaanut immersorneqarsinnaasumut, tassa uMap-imut paasissutissanik immersueqataasinnaapput. Najugallit sissami torersaaqataanissamut aamma “Sunniutaa Assiliuk” assinik unammisitsinermut aamma workshopertitsinernut, eqimattanngorluni oqallinnermi apersuinernilu peqataaqquneqarput.
Misissuinerup immikkoortuata pingajuani 2026-imi ILULIAQ Kalaallit Nunaata Kujataata siunissami sineriaanik misissuiniarluni ataatsimullu najukkami periusissiorniarluni workshopertitsissaaq.
Paasissutissat amerlanerusut
Paasisaqarnerorusukkuit apersuinerillu pillugit apeqqutissaqaruit, attavigiuk
Ilisimatusarnermi Ataqatigiissaarisoq (Scientific Coordinator)
Prof. Thora Herrmann
University of Oulu
thora.herrmann@oulu.fi
Projektimi Aqutsisoq (Project Manager)
Dr Élise Lépy
University of Oulu
elise.lepy@oulu.fi
